A Moura protectora e aliada das
crianzas de Taboexa
Os mitos
A Moura è a
figura mitolòxica de maior raigame e fondura simbòlica de cantos os galegos e
galegas demos en construir. Os mitos expresan e agochan a forma de pensar e a
cosmovisiòn do pobo que o constrùe e infórmannos
(na sùa linguaxe antropolòxica) acerca da sociedade que os contan e de
lembranzas do seu pasado, asi entrega datos ùtiles para o coñecemento da vida
da humanidade antigua. Deste xeito a mitolòxìa, coas sùa “fantasìa”, axuda a
historia, co seu “rigor” no estudio do ser humano a traves dos tempos, servindo
de gùia, de referencia na exploraciòn do devenir històrico dun mundo social e
culturalmente construído.
Temos
constancia (proba escrita) da crenza tradicional en Mouros e Mouras dende o
secuulo XV e mesmo xa o Codex Calistinus (secXII) menciona os tesouros
sarracenos. Rafaél Quintiá sostèn que a calificaciòn de “sarraceno” (relativo
ao mundo árabe ) proven dunha asociaciòn errònea entre Mouro e o mundo
musulmán. As similitudes entre os mouros e mouras galegos con mitos dos paìses
do arco atlàntico e norte de España (onde a presencia àrabe e romana foi pouca
ou ningunha) lévanos, por unha banda, a pensar que toda esta franxa europea pertenceu no pasado
a unha mesma àrea cultural e que o mito
provèn dos tempo preromanos, e por outra, a descartar a identificaciòn dos
mouros mìticos cos mouros històricos.
As Mouras
As Mouras
son mulleres encantadas, de enorme beleza resaltada polo seu cabelo roxo, rubio
ou louro, a sùa pel branca e as sùas meixelas rosadas. As Mouras viven en fontes,
pozas, rìos, penedos, castros, màmoas e noutros monumentos arqueolòxicoas ou
formaciòns naturais peculiares. Representanse como seres sensuais, sedutores pero
tamèn perigosos. Posùen grandes riquezas, alfaias e obxectos de ouro (peites,
tesouras, galiñas…) que xeralmente poñen a delourar en datas especiais,como a
mañanciña de san Xoán. As Mouras posùen unha forza sobrehumana, son quen de
construir megalitos e pedras figurativas que levan sobre a cabeza. Representan,
dalgùn xeito, a forza do sobrenatural e posùen aspectos que as relacionan con
antigas deidades femininas vinculadas á natureza.
A Moura de Taboexa
Disque que
nos montes de Taboexa, cerca dos petroglifos e o Castro de Altamira habita unha
Moura que aparece na lenda popular peiteàndo seus cabelos longos cun peite de
ouro e que quen a mire quedarìa cego (ou convertido en estatua). Testimonios
vìvos sosteñes tela escoitado en noites invernìas
Taboexa è
rica e xenerosa en vestixios castrexos, petroglifos e achados prehistòricos
(algùns no Museo de Ponteareas e no de Pontevedra) asì o corroboran. Tamèn
contamos cos restos dun poblado castrexo , o Castro de Altamira.
A Escola de Taboexa fronte a esta riqueza
antropolòxica
A Escola,como
vanguardia e motor da comunidade non pode dar as costas a semellante potencial
educativo. O coñecemento de nòs mesmos como pobo e a valoraciòn dos recursos
propios son alicerce do desenvolvemento dunha sociedade, de modo que, dende o
ano 2014, este centro faise eco das historias de Mouros e Mouras e incorpora
este potente impulso para dar a coñecer a riqueza etnogràfica da contorna, asì
todos os anos visitamos e estudiamos os petroglifos e os achados castrexos.
E a parte màxica
de todo este proxecto è que o alumnado do centro posùe a marabillosa cualidade
de comprender o Mito da Moura e integralo armònicamente no seu mundo cognitivo,
son crianzas de 3, 4 e 5 anos que aìnda non abandonaron a etapa mental da
fantasìa , de modo que è posible que con eles a Moura se relacione deixandolles
mensaxes na fonte onde ela se peitea, visitando polas noites a escola e
deixando agasallos e enigmas, e, o que è clave na presencia permanente da
figura da Moura neles, deixàndonos a sùa filla, Mouri, para que sexa unha
alumna màis e conviva na escola con eles.
Asi durante
todo o curso a figura da Moura està presente a travès da sùa filla, un
monicreque que fala e conta cousas da vida do monte, da natureza, dos animais e das
prantas, das covas e tesouros e da maxia da sùa nai, a da forza descomunal, A
Moura de Taboexa. Ás veces fuxe ao monte cando està disgustada con nòs,
forzándonos felizmente a ir na sùa
procura e asì coñecer novos recantos da nosa contorna (O Coto Morgallón, A
fonte da Moura, o Coto de Santa Cristina, As casas do Mouro, o Muìño do…As
Carballeiras do Candòn….)
E chegando a
primaveira, cando o grupo està xa mais cohesionado e o tempo amorna, a relaciòn
coa Moura intensifìcase e agroma a promesa de deixarse coñecer. E èsta alegre
enerxía culmina nun último desafío que consiste ir na sùa procura, entòn chega
o dìa ansiado e pertrechados de ilusiòn e determinaciòn o mapa nos leva nun
longo , mais non cansado, paseo pola aba sur de Sanomedio visitando algùns
petroglifos e procurando o tesouro que a Moura deixa agochado para nos nalgùn
punto do monte de Altamira, asì despedimos todos os cursos celebrando a
compañìa de tan singular señora e agradecendo a sùa proteciòn. As familias
acompañan a actividade e rematamos o dìa cun xantar campestre ao pe do Castro.
Para máis
informaciòn sobre a prehistoria de taboexa deixo aquì algùns enlaces e uns
tìtulos.
Análise
estrutural e simbólica do Mito da Moura. Rafael Quinía Pereira
Os Mouros
e as Mouras, máxicos enigmáticos da mitoloxá popular.Actas das V Xornadas de Literatura e
tradiciòn oral. Asociación de escritoras e escritores en linga galega.
Las
mouras consstructoras de megalitos: Estudio comparativo del folclore gallego con el de otras
comunidades europeas. Fernando Alonso Romero
No curso 20/21 as visitas á Fonte da Moura se oficializan, constando na PXA esta actividade con frecuencia...semanal!, imos facendo camiño, o destino non está deseñado aínda pero As escolas na Natureza son a nosa inspiración
Proxecto: Adecentamento da Fonte da Moura e a sùa
contorna.
Chamamos a
Fonte da Moura a un conxunto composto por unha fonte (Fonte da Cabreira) e dùas pozas sito en terreo comunal (aprox 3.500m) a pouca
distancia da Escola. As nosas andanzas deron en concluir que nesa fonte è onde
A Moura peitea os seus roxos cabelos co peite de ouro, como dì a a lenda e son
moitas as ocasiòns en que ao longo do curso, visitamos ese lugar e
intercambiamos coa Moura mensaxes, agasallos e adiviñas, refrescàmonos e
continuamos os nosos paseos pola contorna. O espazo presenta algunhas
dificultadas para o libre trànsito das crianzas polo perigo que supòñen as
pozas sen sistemas de seguranza, asimesmo o entorno atòpase semi abandonado
inzado de silvas e desaproveitado o seu potencial ,cando menos, paisaxìstico.
O proxecto
consistirìa nunha poucas actuaciòns sobre o solo:
Desbrozar a área (500m2)
Plantar algunhas árbores
Colocar algunhas barandas de madeira para seguranza nas pozas
Colocar algùns bancos
Colocar un panel informativo sobre a figura da Moura
Escalonar o terreo en algunhas zonas.
A Marzo de
2020 (tempo do coronavirus), algunhas das actuacións xa están feitas e o espazo
cumple as condicións mínimas para aue as crianzas o desfruten con gran
frecuencia. Case cada semana subimos á Fonte da Moura a xogar como se fora unha
extensión do noso patio. En realidade consideramos o Monte e toda a controna da
Escola, como un espazo educativo máis.
Ningún comentario:
Publicar un comentario